Bulaşma Yolu ve Epidemiyolojisi
Hastalık esas olarak hasta bireylerin konuşma, hapşırma, öksürme ile ortama saçılan solunum salgılarının damlacık yoluyla alınmasıyla bulaşmaktadır. Hastanın 1-2 m yakın çevresindeki havada bulunan solunum damlacıklarının duyarlı kişilerin ağız, burun, göz dokularına yerleşmesi sonucu enfeksiyon gelişir. Ayrıca hasta bireylerin öksürme, hapşırma yoluyla ortaya saçtıkları damlacıklara temas etmiş duyarlı kişilerin ellerini temizlemeden ağız, burun veya göz dokusuna dokunması ile de enfeksiyon bulaşmaktadır. Semptomsuz kişilerin solunum yolu salgılarında da virüs tespit edilebildiğinden bu kişiler de bulaştırıcı olabilmektedir.
Klinik Özellikler
Enfeksiyon esas olarak solunum sistemini tuttuğu için yaygın belirtileri ateş, öksürük ve nefes darlığıdır. Bunların dışında görülen belirtiler genel olarak şunlardır:
- Başağrısı
- Boğaz ağrısı
- Burun akıntısı
- Kas ve eklem ağrıları
- Halsizlik
- Koku ve tat alma duyusu kaybı
- İshal
Bazı hastalar enfeksiyonu semptom olmadan atlatırken, bazı hastalarda enfeksiyon daha ciddi seyretmekte ve zatürre, ağır akut solunum yolu enfeksiyonu, böbrek yetmezliği ve hatta ölüm gelişebilmektedir. Hafif vakalarda semptom başlangıcından klinik iyileşmeye kadar olan ortalama süre yaklaşık 2 hafta, ciddi veya kritik vakalar için ise 3-6 haftadır.
Maskenin takılması ve çıkarılması
Maske takılma öncesi ve çıkardıktan sonra eller yıkanmalı, imkân yok ise el antiseptiği kullanılmalıdır. Maskeler takılırken iplerinden tutularak takılması, iç ve dış yüzeye temas edilmemesine dikkat edilmesi, maske takılıyken dış yüze el ile temas edilmemesi, maske olsun ya da olmasın el ile yüze dokunulmaması önemlidir.
Maskeyi sadece ağıza takıp burnu ve/veya çene altını dışarıda bırakmak, maskeyi çene altına indirmek, kola takmak, masaya bırakmak, sonrasında takarken maske iç yüzünün virüs bulaşmış olması olası çene, sakal, kol yüzeyi ya da masadan mikrobu alarak doğrudan ağız ve burun ile temas ettirmek, etkenin bulaşma riskini artıran durumlardır. Bu durumlarda maske enfekte olacağı için yarar sağlamak yerine hastalığa yakalanma riskini artıracaktır. Maskeler uzun/yüksek sesle konuşma, sıcak hava, fiziksel aktivite yapılması durumunda ıslanacağı için koruyucu özelliğini kaybeder; bu durumda yeni bir maske kullanımı uygun olacaktır. Maske nemlendiğinde, kirlendiğinde ve uzun süreli kullanıldıktan sonra değiştirilmelidir.
Maske “doğru” kullanılmadığı zaman koruyucu özelliği tam olmaz. Doğru maske kullanımı için maskenin burun, ağız ve çeneyi tam olarak kapatması ve maskenin yüzün yan kısımlarına tam temas etmesi gerekir. Maske takmak, “fiziki mesafe”, “elin ağız, burun ya da göze dokunmaması” kurallarına uyumun yerini tutmaz.
Olası/kesin vaka ile “yakın temaslı” olanlar 10-14 gün süreyle izlenmektedir (varyant virüslere göre güncellenmiş takip sürelerini Sağlık Bakanlığı COVID-19 Bilgilendirme web sitesindentakip ediniz).
Yakın temaslılar ve evde veya yurtta izlenen olası ve kesin vakalar:
1. İzlem süresini evde veya yurtta mümkünse tek kişilik odada geçirmelidir. Başka kişi/kişilerile aynı ortamı paylaştığı durumlarda tıbbi maske takmalıdır.
2. Ev halkına/yurtta kalan kişilere bulaşma riskini önlemek için mümkünse diğer kişilerdenfarklı bir odada, mümkün değil ise iyi havalanan bir odada oturmalı, diğer kişilerden en az 2metre uzakta olmalı ve tıbbi maske takmalıdır.
3. İzlemi sürecince eve/yurda aynı odaya ziyaretçi kabul edilmemelidir.
4. Kişinin ev/yurt içindeki hareketi sınırlandırılmalı; tuvalet, banyo gibi ortak kullanılan alanlar çamaşır suyuyla dezenfekte edilmeli ve iyi havalandırılmalıdır.
5. Kişisel eşyalarını başkaları ile paylaşmamalı, bardak, tabak, havlu gibi eşyalar ortak kullanmamalı; eğer kullanması gerekirse bu eşyaları su ve sabunla yıkamalıdır.
6. Kullandığı kıyafet ve çarşaf, nevresim gibi tekstil ürünleri normal deterjan ile üreticinin önerdiği en üst derecede yıkanmalıdır.
7. Banyo ve tuvaletler günde en az bir kez sulandırılmış çamaşır suyuyla (1:100 normal sulandırmada) temizlenmelidir. Hastaların solunum yolu sekresyonları veya vücut çıkartıları ile kontamine olması mümkün olan tüm yüzeyler su ve deterjan ile temizlik sonrası sulandırılmış çamaşır suyuyla (1:100 normal sulandırmada) temizlenmelidir. Yüzeylerde belirgin şekilde kirlenme olduğunda ise çamaşır suyu 1:10 sulandırılarak kullanılır.
Çağrı Merkezimiz (02124984141), üniversitemiz dış çağrılarına sürekli olarak açıktır. Ayrıca, sosyal medya kanallarımız (@ikuedu), mail adresimiz (kidb@iku.edu.tr) ve kurumsal WhatsApp hattımız (05309184141) üzerinden üniversitemize gelen sorularının cevaplandırılmasına ve duyuruların yapılmasına devam edilmektedir.
HES kodu eşleşmemiş İstanbul Kültür Üniversitesi kimlik kartı ile 13 Eylül'den itibaren yerleşkelere giriş yapılamamaktadır.
Hayat Eve Sığar uygulaması ya da SMS üzerinden aldığın HES Kodunu, UniPass bilgileri ile giriş yapacağınız https://hes.iku.edu.tr/login sitesindeki gerekli alanlara doldurarak eşleştirme işlemini gerçekleştirebilirsin.
Covid-19 tanılı hastaların, taşıyıcıların veya bu kişilerle temasta olanların İstanbul Kültür Üniversitesi yerleşkelerine girişleri geçici olarak engellenecektir.
Hes Kodu'nu almak için Sağlık Bakanlığı’nın https://hayatevesigar.saglik.gov.tr/hes.html adresini ziyaret etmen yeterli.
Üniversite yerleşkelerine giriş-çıkış yapacak kişilerden (Öğrenci, İdari Personel-Akademik Personel, ziyaretçiler) en az 14 gün önce 2 doz aşının olduğunu gösteren aşı kartının ya da aşı kartı olmayanların haftada iki defa PCR testini ibraz etmeleri gerekmektedir.
Üniversite yerleşkelerine giriş-çıkış yapacak kişilerden (Öğrenci, İdari Personel-Akademik Personel, ziyaretçiler) haftada iki defa PCR testini ibraz etmeleri istenmektedir.
Üniversite yerleşkelerine giriş-çıkış yapacak kişiler (Öğrenci, İdari Personel-Akademik Personel, ziyaretçiler) 2. doz aşılarını olduktan en az 14 gün sonra yerleşkelere giriş yapabilirler.
Yerleşkelerimizin ortak alanlarının ve insan temasının bulunduğu tüm yüzeylerin temizliği ile sonrasındaki dezenfeksiyon işlemleri yerleşke girişlerinden başlayarak sürmekte ve gün içinde sürekli tekrar edilmektedir.
Detaylı bilgi için: https://www.iku.edu.tr/tr/hakkimizda/destek-hizmetleri-daire-baskanligi
Hayat Eve Sığar uygulaması ya da SMS üzerinden aldığın HES Kodunu, UniPass bilgileri ile giriş yapacağınız https://hes.iku.edu.tr/login sitesindeki gerekli alanlara doldurarak eşleştirme işlemini gerçekleştirebilirsin.
Son 3 ay içerisinde covid-19 hastalığı geçirmiş kişilerde bağışıklık devam ettiğinden yerleşke ve yurtlara girişlerde aşı/PCR testi zorunluluğu aranmayacaktır. 3 aylık sürecin tamamlanmasından sonra ise yerleşke ve yurtlara girişte aşı durum belgesi veya PCR negative sonucu ibraz etmeleri gerekmektedir.
Öğrenci yurtlarımızdaki ortak alanlar, insan teması olan tüm yüzeyler ve kullanılan öğrenci odaları görevli personellerimiz tarafından düzenli olarak temizlenmekte, sonrasında virüslere karşı dezenfekte edilmektedir. Bu işlemler ihtiyaca göre gün içinde tekrarlanmaktadır.